Müasir dünyada gender bərabərsizliyi

Qadınlara qarşı bərabərsizlik

Qadınların çoxu cinsi önyargıların və stereotiplərin mövcudluğunu vurğulayırlar ; bu qərəzlərin əsasən işləyən qadınlara təsir etdiyindən əmindirlər , ki bu kişilərlə müqayisədə daha aşağı əmək haqqı ilə özünü göstərir.

Araşdırmalar və sorğular göstərdi ki, kişilər nəinki siyasətdə, başqa sahələrdə də lider mövqelər tuturlar. ABŞ -da qadınların yalnız 20%-i lider vəzifələrdə, İngiltərədə - 21%, Çində - 31%, Rusiyada - 42%-dir. Qadınlar texniki vəzifələrin yalnız 25% -ni, televiziya kanallarının 6% -ni və mediada liderlik vəzifələrinin 5% -ni tuturlar (Grant Thornton məlumatına əsasən) . Ortalama bir qadın 60 yaşına çatanda, eyni vəzifədə olan kişidən 450 min dollar az qazanmış olacaq. Həmçinin, bəzi daha az bacarıqlı kişilər qadınlardan təxminən iki dəfə çox qazanırlar.

Qadınlar kişilərlə eyni işi görsələr də daha az maaş alırlar. ABŞ Əmək Departamentinin 1991 -ci il statistikası öz sözünü deyir: qadın kompüter proqramçıları kişi proqramçıların maaşının 83% -ni, qadın maliyyə menecerləri kişi maliyyə menecerlərinin 67% -ni, qadın ibtidai sinif müəllimələrinin maaşları isə kişi müəllimlərinin 89% -ni alır. Qadınlar üçün başlanğıc əmək haqqı ümumiyyətlə kişilərin başlanğıc maaşından azdır və bunun uzunmüddətli təsiri var, çünki maaş artımları ümumiyyətlə başlanğıc səviyyəsinin faizi olaraq ifadə edilir.

- S. Bern "Cins Psixologiyası"

Kişilərə qarşı bərabərsizlik

Kişilər, uşaq yetişdirmək kimi ənənəvi olaraq qadın rollarını yerinə yetirməyə çalışarkən ayrı -seçkiliklə üzləşirlər.

Beləliklə, Elizabeth Turner və Anthony Pratkanis kişi və qadın adından 56 müəssisədə məktəbəqədər uşaqlar üçün vakant yerlərin olması ilə bağlı eyni yazılı sorğu göndərdilər. Bir qadından gələn məktuba, mərkəzlərin demək olar ki, yarısı təklifin növbəti müzakirəsinə davam etməyə hazır idi, bir kişidən gələn məktuba isə hər on cavabdan yalnız biri pozitiv idi. Beləliklə, uşaq böyütmək kimi işlərdə insanların ənənəvi olaraq qadınlara kişilərdən daha çox güvəndiyini, onları daha qayğıkeş, digər insanların hisslərinə diqqətli və daha az təcavüzkar saydığını düşünürlər.

Kişilərin riayət etməli olduqları sosial normalar haqqında bir çox stereotiplər mövcuddur. Bu müvəffəqiyyət / status dərəcəsi və möhkəmlik dərəcəsi (fiziki, zehni, emosional) və anti-qadınlıq dərəcəsidir. Kişilər bəzən kişi rolu standartını qorumaqda çətinlik çəkirlər. Eisler bunu Kişi Cinsi Rol Stresi (MGRS) adlandırdı.

Kişi cinsiyyət rolu stresi, kişinin ənənəvi kişi rolunun standartını qorumaqda çətinlik çəkdiyi və ya qadın rolu davranışını nümayiş etdirmək məcburiyyətində qaldığı zaman meydana gələn stressdir.

Gender bərabərliyinin pozulmasıyla bağlı bir neçə fakt və rəqəmlərlə sizi tanış etmək istərdik:

▪︎ 18 ölkədə ər rəsmi olaraq həyat yoldaşına işləməyi qadağan edə bilər. ▪︎ 39 ölkədə oğlan və qızların fərqli miras hüquqları var . ▪︎ 49 ölkədə məişət zorakılığını qadağan edən qanunlar yoxdur. ▪︎ Torpaq hüququ olan qadınların nisbəti dünya miqyasında cəmi 13 faizdir. ▪︎ Ölkələrin siyasi həyatında qadınların fəal iştirakına baxmayaraq, bu gün qadınlar əyalət parlamentlərində 23,7 faiz paya malikdirlər və bu gender bərabərliyi prinsipinə cavab vermir. ▪︎ 46 ölkədə parlamentin ən azı bir palatasındakı qadınların nisbəti yüzdə 30 -dur. ▪︎ Dünyada təxminən 750 milyon qız uşağı 18 yaşından əvvəl evləndirilir ▪︎ 15 ilə 49 yaş arası olan qadınların, hər beş qadından biri, il ərzində yoldaşından fiziki / psixoloji və ya cinsi şiddət yaşadıqlarını bildirib.

Qarşımızda hansı məqsədlər var ?

▪︎ Uşaq, erkən və məcburi evliliklər və qadın cinsiyyət orqanlarının kəsilməsi kimi bütün zərərli tətbiqlər ortadan qaldırılsın.

▪︎ Gender bərabərliyini, qadın və qızların bütün səviyyələrdə gücləndirilməsini təşviq etmək üçün sağlam siyasətin aparılması və qəbul olunan dünyəvi qanunların təkmilləşdirilməsi , icrası təmin edilsin.

▪︎ Qadınlara iqtisadi qaynaqlara bərabər hüquqlar vermək, eyni zamanda torpaq və digər mülkiyyət, maliyyə xidmətləri, miras və təbii sərvətlərə sahib olmaq və onlara nəzarət etmək üçün islahatlar aparılsın

▪︎ İnsan alveri, cinsi və digər istismar formaları da daxil olmaqla, ictimai və özəl sahələrdə bütün qadınlara və qızlara qarşı hər cür zorakılığ aradan qaldırılsın

Bəs biz, ölkəsində sağlam gələcək qurmaq istəyən gənclər olaraq, coğrafiyanı , mühafizəkar toplumu nəzərə alaraq problemlərin həlli istiqamətində nə kimi atdımlar ata bilərik ?

Vəziyətin yaxşılaşması üçün ölkəmizə elə bir avropa modeli olan qurum ya da bu məsələdə profilaktika sayilacaq işlər görülməlidir ki, bizim toplumunda bu tədbirlər və təbliğat işləri yad cism kimi qəbul edilməsin.

Düşünürəm ki, məsələnin həlli üçün problemlərə psixoloji, psixo-sosial və sosial-siyasi rakurslardan yenidən baxılmalı , tərkibində ailə daxili şiddət və zorakılığının profilaktiktikası və maarifləndirilmə olan proqramların inkişafı təmin edilməli və ümumilikdə kollektiv səviyyədə dəyişikliklər edilməli.

Atılması ehtiyac duyulan addımlar isə :

*yüksək təhsil səviyyəsi

*işlək qanunlar

*ictimai marifləndirmə kampaniyaları

*ictimai sektorun (GHT) maliyə vəsaitləri ilə təmin edilməsi

*əsasən rayonlarda keçiriləcək diskusiya xarakterli konfransların mütəmadi təşkili.